ଭୁବନେଶ୍ବର/ବାରଙ୍ଗ , ନଭେମ୍ବର, ୬: ନନ୍ଦନକାନନ ଖୁଆଡ଼ରେ ଏବେ ବି ଜଙ୍ଗଲୀ ମହାବଳ ‘ନନ୍ଦନ’। ୨୦୧୩ରେ ବାଘୁଣୀ ‘ସାରା’ ପ୍ରେମରେ ପଡ଼ି ନନ୍ଦନକାନନ ଆଡ଼କୁ ମାଡ଼ି ଆସିଥିବା ‘ନନ୍ଦନ’କୁ କାବୁ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାପରେ ଖୁଆଡ଼ରେ ରଖାଯାଇ ବାଘୁଣୀ ‘ସାରା’ ଓ ‘ମେଘା’ଙ୍କ ସହ ତା’ର ମିଳନ ସଫଳ ହୋଇସାରିଛି। ଇତି ମଧ୍ୟରେ ୨୦୧୬ରେ ମେଘା ଗର୍ଭରୁ ଦୁଇଟି ଶାବକ ଜନ୍ମ ନେଇସାରିଥିବା ବେଳେ ସାରା ଗର୍ଭବତୀ ରହିଛି। ମେଘା, ସାରା ଓ ନନ୍ଦନକୁ ନେଇ ଦୁଇ ବର୍ଷ ତଳେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ତ୍ରିକୋଣୀୟ ପ୍ରେମ କହାଣୀ ଏବେ ବି ଲୋକଙ୍କ ମନରୁ ଲିଭି ନଥିବା ବେଳେ ସାତକୋଶିଆର ଉଦ୍ଧତ ବାଘୁଣୀ ‘ସୁନ୍ଦରୀ’କୁ ନେଇ ପୁଣିଥରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି। ସୁନ୍ଦରୀକୁ ଟ୍ରାଙ୍କୁଲାଇଜ୍ କରାଯିବା ପରେ ତାକୁ ନନ୍ଦନକାନନ ଅଣାଯିବ। ନନ୍ଦନ ତାକୁ ବାଟକୁ ଆଣିବ ବୋଲି ନନ୍ଦନକାନନ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଆଶାପ୍ରକଟ କରିଛନ୍ତି।
ସେପଟେ ସାତକୋଶିଆର ବାଘୁଣୀ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ଧରିବାକୁ ପ୍ରାଣମୂର୍ଚ୍ଛା ଉଦ୍ୟମ ଜାରି ରଖିଛି ବନ ବିଭାଗ। ବିଭାଗୀୟ ଅଧିକାରୀ, ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦଳ ରାତି ଦିନ ଏକ କରି ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲରେ ବୁଲୁଛନ୍ତି। ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ଟ୍ରାଙ୍କୁଲାଇଜ୍ ଟିମ୍ ମଧ୍ୟ ଟ୍ରାଙ୍କୁଲାଇଜ୍ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲାଗିଛି। ସେମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା ପାଇଁ ଚନ୍ଦକା ଅଭୟାରଣ୍ୟରୁ ସାତକୋଶିଆକୁ ଯାଇଛି ତାଲିମପ୍ରାପ୍ତ ହାତୀ ଯଶୋଦା।କିଛି ଦିନ ତଳେ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ପରିବେଶ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିଜୟଶ୍ରୀ ରାଉତରାୟ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ କହିଥିଲେ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ଧରାଯିବା ପରେ ନନ୍ଦନକାନନ ଚିଡ଼ିଆଖାନାକୁ ଅଣାଯିବ। ବାଘ ବଂଶବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବାନ୍ଧବଗଡ଼ରୁ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ଆଣାଯାଇଥିଲା। ହେଲେ ତା’ର ସ୍ବଭାବରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଜଣା ପଡ଼ୁନାହିଁ। ତେଣୁ ତା’କୁ ଆଉ ସାତକୋଶିଆ ଭିତରେ ରଖିବାକୁ ଆମେ ଉଚିତ୍ ମଣୁନୁ। ଟ୍ରାଙ୍କୁଲାଇଜ୍ କରାଯିବା ପରେ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ନନ୍ଦନକାନନରେ ରଖାଯିବ। ସୁନ୍ଦରୀ ବାଘ ସଫାରିରେ ରହିବ ନା ତା’ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଏନ୍କ୍ଲୋଜର ନିର୍ମାଣ କରାଯିବ, ତାହାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ନିଆଯିବ। ଏନେଇ ନେସ୍ନାଲ ଟାଇଗର କଞ୍ଜରଭେସନ୍ ଅଥରିଟି(ଏନ୍ଟିସିଏ)ର ମତାମତ ନିଆଯିବ। ଯଦି ସେମାନେ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ନନ୍ଦନକାନନରେ ରଖିବା ପାଇଁ ମନା କରନ୍ତି, ତେବେ ପୁଣିଥରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ବାନ୍ଧବଗଡ଼କୁ ଫେରାଇ ଦିଆଯିବ।
ଆଉ କେତେଜଣ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ କହିବା କଥା ହେଲା, ଏନ୍ଟିସିଏ ନିୟମ ଏଥିରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସାଜିପାରେ। ଜଙ୍ଗଲୀ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ଜଙ୍ଗଲ ପରିବର୍ତ୍ତେ ନନ୍ଦନକାନନର ଖୁଆଡ଼ରେ ରଖିବାକୁ ଅନୁମତି ମିଳିନପାରେ। ପୂର୍ବରୁ ଜଙ୍ଗଲୀ ମହାବଳ ନନ୍ଦନ ଧରା ହେବା ବେଳେ ମଧ୍ୟ ଏଭଳି ସମସ୍ୟା ଉପୁଜିଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସିଜେଡ୍ଏକୁ ରାଜି କରାଯାଇ ନନ୍ଦନ ଓ ବାଘୁଣୀ ମେଘାର ମିଳନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏବେ ସାରା ସହ ମିଳନ ମଧ୍ୟ ସଫଳ ହୋଇଛି।
ନନ୍ଦନକାନନର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ହରିଶଙ୍କର ଉପାଧ୍ୟାୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସାତକୋଶିଆର ବାଘୁଣୀ ସୁନ୍ଦରୀକୁ ନନ୍ଦନକାନନରେ ରଖିବା ନେଇ ନେଇ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋଇନି। ତଥାପି ଆମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିଛୁ।
‘କାନନ’ରୁ ‘ସୁନ୍ଦରୀ’ ଯାଏ…
୧୯୬୭ ମସିହା ଜାନୁଆରି ୪ରେ ନନ୍ଦନକାନନର ଖୁଆଡ଼ ଭିତରକୁ ଡେଇଁଥିଲା ଜଙ୍ଗଲୀ ବାଘୁଣୀ କାନନ। ସେହିଠାରେ ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲା। ବାଘ ବଂଶବୃଦ୍ଧିରେ କାନନକୁ ସାମିଲ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଜନନ ସଫଳ ହୋଇ ନଥିଲା। ଏହାପରେ ୨୦୦୮ରେ ନନ୍ଦନକାନନରେ ଭାରତୀୟ ସାଧାରଣ ରଙ୍ଗର ବାଘମାନଙ୍କର ଏକବଂଶୀ ମିଳନ କାରଣରୁ ବ୍ୟାଧିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା। ଏଭଳି ମୃତ୍ୟୁକୁ ରୋକିବା ଲାଗି କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟରୁ ବାଘ ଆଣି ବଂଶବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ। ଯୋଜନା ମୁତାବକ ୨୦୧୦ରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଭୋପାଳରୁ ଜଙ୍ଗଲୀ ବାଘୁଣୀ ସାରାକୁ ନନ୍ଦନକାନନକୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା। ସାରା ସହ ନନ୍ଦନକାନନରେ ଥିବା ଧଳା ମହାବଳ ରିଷିର ସଫଳ ମିଳନରୁ ୨୦୧୨ ଜାନୁଆରି ୧୩ରେ ଶୁଭଶ୍ରୀ, ଅଙ୍କିତା ଓ ଆଶା ଜନ୍ମ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ନନ୍ଦନକାନନ ପରିସରକୁ ଅନୁପ୍ରବେଶ କରି ବୁଲୁଥିବା ଜଙ୍ଗଲୀ ମହାବଳ ନନ୍ଦନ ୨୦୧୩ ଜୁଲାଇ ୧୩ରେ ଧରାପଡ଼ିଥିଲା। ସାରା ସହ ନନ୍ଦନର ମିଳନ ଯୋଜନା ଚାଲିଥିବା ବେଳେ ବାଘୁଣୀ ମେଘା ଆକ୍ରମଣରେ ସାରା ଆହତ ହୋଇଥିଲା। ସାରା ଚିକିତ୍ସାରେ ଥିବା ସମୟରେ ମେଘା ସହ ନନ୍ଦନର ମିଳନ ହୋଇଥିଲା। ସେମାନଙ୍କ ମିଳନରୁ ୨୦୧୬ ଜୁଲାଇ ୨୦ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମ ନେଲେ ବାହୁବଳୀ ଓ କୁନ୍ଦନ ନାମକ ଦୁଇ ଶାବକ। ଏବେ ସାରାର ବୟସ ୧୮। ବୟସ୍କ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନନ୍ଦନ ସହ ତା’ର ମିଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହା ସାରାର ଶେଷ ଗର୍ଭଧାରଣ ହୋଇପାରେ। ନନ୍ଦନକାନନକୁ ଏକ ସୁସ୍ଥ ସବଳ ବାଘୁଣୀର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ସାତକୋଶିଆରୁ ସୁନ୍ଦରୀ ଆସିଲେ, ନନ୍ଦନ ସହ ମିଳନ ସଫଳ ହୋଇପାରିବ। ନନ୍ଦନକାନନରେ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଯିବ ଆଉ ଏକ ଇତିହାସ।
Prasanta Patnaik